Sık Sorulan Sorular

Nükleer yakıt ne kadar enerji verir?

Nükleer santralda kullanılan nükleer yakıtın bir kilosu; iki vagon kömür (100.000 kg) veya iki tank dolusu petrol (600.000 kg) yakılarak üretilebilen enerji kadar enerji verir, bundan dolayı, nükleer enerji hem daha ucuz hem de daha verimlidir.

Nükleer yakıt nasıl elde edilir?

Nükleer enerjiyi üretmek için ilk adım; Uranyum madeninde, % 1'den daha az saflıkta U-235 izotopu içeren uranyumu madenden çıkartmaktır. Bu işlemden sonra, zincirleme reaksiyonunu sağlayan U-235 konsantrasyonunu %1’den %4’e artırmak için madenin bileşimindeki U-235 izotopunun zenginleştirilmesi yapılır. Zenginleştirilen uranyumdan, uranyum peletleri üretilir. Hazırlanan peletler, yakıt zarfı denilen metal tüplere yerleştirilir. Bir araya getirilen yakıt tüpleri, yakıt demeti halinde reaktör içine koyulur.

Reaktör kalbinde ne oluyor?

Nükleer reaktör, fisyon (termal nötronla reaksiyona giren atom çekirdeğinin bölünmesi) denilen fiziksel işlem esasında çalışır. Nükleer yakıt reaktöre yüklendikten sonra reaktörde fisyon başlar ve bunun sonucunda fisyon ürünleri, nötronlar ve ısı ortaya çıkar. Serbest nötronlar diğer uranyum atom çekirdekleri ile çarpışarak, tüm yakıtın fisyonunun tamamlanmasına kadar reaksiyon devam eder. Bu oluşuma, atom çekirdeğinin fisyonu, yani “zincirleme nükleer reaksiyon” denir.

Radyasyon nedir?

Radyasyon, partikül veya elektromanyetik dalgalar halindeki enerji ışınımı demektir. Radyasyon, milyarlarca yıl süren doğal bir olgudur. Tüm canlı organizmalar, sürekli olarak doğal radyasyonun etkisi altında yaşarlar. Uzaydan ve yerkabuğunda bulunan radyoaktif maddelerden çıkan ve yeryüzüne ışınım veren radyasyonun çeşitli türleri vardır. Yerkabuğunda bulunan potasyum, aynı zamanda doğal bir radyoaktif izotop içerir. Hatta insan vücudundaki dokularda da sürekli olarak radyoaktif elementler mevcuttur ve bunlardan kurtulmak da fiziksel olarak imkansızdır.

Nükleer güç santralinin çevresinde yaşayan halka olabilecek radyasyon etkisi nedir?

Nükleer güç santralı doğayı kirletmez. NGS’nin çevreye yapacağı radyasyon etkisi; petrol, kömür ve akaryakıt ile çalışan, zararlı maddeleri havaya atan elektrik santrallerin etkisine nazaran daha düşüktür. NGS kapalı üretim döngüsü olan bir tesistir. Santralde kullanılan yakıt nükleer güç santral binasının içindeki havuzda belli bir süre tutulur ve sonra bu yakıt çok mukavemetli ve zırhlanmış konteynırların içinde kullanılmış yakıtı yeniden işleme tesisine taşınır. NGS’den havaya yalnızca temizlenmiş hava bırakılır.

Elektrik enerjisi neden gerekli?

Elektrik enerjisi en yaygın kullanılan enerjidir. Elektrik herkes için gereklidir. Elektrik olmadan hiçbir elektrikli cihaz çalıştırılamaz. Nükleer güç santralinde üretilen elektrikle; aydınlatma, evlerimizdeki televizyon, bilgisayar, klima ve diğer elektrikli aletlerimizin çalışmasını sağlarız.

Nükleer güç santrali bölgemizdeki çevreyi etkiler mi?

Nükleer santral güvenli ve çevre dostudur. NGS, tarım ürünlerine ve bölgedeki sulara zarar vermez. NGS’den çevreye ve sulara herhangibir kirletici kimyasal madde atılmaz. Örneğin, Rusya'da her yıl NGS’lere yakın bölgelerde balık tutma yarışmaları yapılır ve tutulan balıklar dozimetre ile ölçülür ve kontrol edilir. Kontrol sonuçları balık ve suyun, diğer bölgelerde bulunanlardan farklı olmadığını göstermiştir.
Bkz.Çevre güvenliği

Nükleer enerji nerede kullanılır?

Nükleer enerji; uzay teknolojisi, uçak sanayi, deniz altı sanayi, buzkıran gemilerinde başarıyla kullanılmaktadır. Dünyada yaklaşık 160 farklı izotop (fiziksel ve kimyasal özellikleri benzer ancak farklı atomik kütlesi olan aynı elementin atomu) çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Biyoloji ve biyokimyanın çeşitli alanlarında izotoplar yardımıyla birçok araştırma yapılmıştır. Araştırmalardan biri; biyosferdeki türlerin ve bu türlerdeki bireylerin hareketlerinin ve dinamiğinin incelenmesidir. Radyoaktif izotoplar yaygın olarak otomasyon ve kontrolü sağlamak için sanayide kullanılır, ayrıca inşaat malzemelerinin üretiminde, kimya analizlerinin hassasiyetini artırmakta, petrol tankı kaçaklarının izlenmesinde ve bunun yanısıra tıpta bazı hastalıkların teşhisi ve tedavisinde kullanılır.

Kimya analizlerinde kullanılan izotoplar ile kimyasal reaksiyonlarda, yanma, kataliz, kimyasal sentez gibi süreçler takip edilebilir ve spektroskopi yapılabilir. Tıp’ta kullanılan izotopların yardımı ile bazı hastalıkların gelişmesi (patogenez) tespit edilmektedir. İzotoplar ayrıca X- gama ışını-defektoskop cihazlarında kullanılır.

İzotoplar; tarım sektöründe toprak bilimi ve tarımsal kimya teknolojisi alanlarında kullanılır. Örneğin; toprağın fiziksel özellikleri ve mineral elemanlarının tespitinde, toprak ve gübre etkileşimini, bitkilerin mineral elemanlarını hazmetmesini ve minerallerin yapraklardan girmesini incelemede kullanılır.

Nükleer enerjinin avantajları nelerdir?

1. Kullanılan yakıt enerjisi yoğun bir kaynaktır (bkz: Nükleer yakıt ne kadar enerji verir?).
2. Kullanılmış yakıt yeniden işlendikten sonra faydalı ürünleri tekrar yakıt olarak kullanılabilir.
3. Nükleer santal, "sera etkisi" oluşturmaz. Her yıl Avrupa'daki nükleer santraller işletilmesi ile 700 milyon ton, Japonya'daki NGS’lerin işletilmesi ile de 270 milyon ton karbondioksitin (CO2) havaya salınması önlenmiştir.
4. Nükleer santrallerde üretilen elektriğin maliyeti, diğer santrallerde üretilen elektriğin maliyetinden daha düşüktür.

Nükleer güç santrali nasıl çalışır?

Nükleer güç santralinde elektrik üretimi, alışılagelen termik santralde uygulanan prensibe benzer. Reaktör, uranyum atom çekirdeklerinin fisyonu sonucunda açığa çıkan ısı ile birinci çevrimde dolaşan suyu ısıtır, bu kızgın su, buhar jeneratörüne aktarılır ve buhar jeneratöründe ikinci çevrimde dolaşan su ile ısı değişimi yapılır. İkinci çevrimde oluşan buhar, türbine aktarılır ve türbin elektrik jeneratörünü harekete geçirir. Jeneratör elektrik enerjisini üretir ve bu elektrik, enerji nakil hatları boyunca tüketicilere ulaştırılır.

Nükleer güç santrali emniyetli mi?

Modern nükleer güç santralleri, derinlemesine (çok kademeli) güvenlik sistemi ile donatılmıştır. Bu sistemin yapısı iç içe konulan oyuncağa (matruşka oyuncağına) benzer. İlk koruma bariyeri; içinde uranyum bulunan yakıt peleti. Peletler, yakıt zarfının içine konulur. Sonraki koruma bariyeri ise reaktörün kendi gövdesidir. Sonuncu koruma bariyeri, iç içe iki adet beton koruyucu kab’dır ( iç ve dış koruyucu kab). Beton dış koruyucu kab; deprem, hortum, kasırga, toz fırtınaları, hava şokları ve hatta uçak düşmesi gibi her türlü dış etkilere karşı dayanıklıdır.

Ayrıca kumanda ve koruma sistemi (kontrol odası) vardır. Bu sistem, nükler reaksiyonun tamamlanmasına kadar reaksiyonu kontrol eder. Bunlara ek olarak, tüm santralde emniyet çitleri, kontrol noktaları ve diğer emniyet tertibatları da vardır.

Nükleer güç santralinde çalışabilir miyim?

Nükleer enerji üretimi; uygulanan teknolojiler arasında, endüstriyel kültür, eğitim ve personel geliştirme ve kalite açısından dünyanın en gelişmiş sektörlerinden biri olarak kabul edilir. Örneğin Rusya’da şu an dünyanın en gelişmiş -ileri- yeni nesil teknolojiler vardır. Nükleer sektörde görev almak için, bu konuda uzman yetiştiren üniversiteden mezun olmak gereklidir. Rusya’da bulunan böyle bir üniversite, Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesi’dir (MEPhI). Şu anda 200'den fazla Türk öğrenci, Akkuyu NGS’de çalışmak üzere Rus üniversitelerinde eğitim almaya devam etmektedir.

Dünyada işletmede olan en büyük NGS sahası nerededir?

Avrupa'da en büyük NGS sahası ise Ukrayna'dadır. Zaporojskaya NGS, toplam 6000 MWe kapasiteli, altı adet VVER-1000 reaktör ünitesinden oluşmaktadır.

Fukushima olayı tekrar olabilir mi?

Rusya’nın yurtiçinde ve yurtdışında inşa ettiği nükleer santrallerde, Fukushima NGS’deoluşan kaza ihtimalini ortadan kaldırmak için tedbirler alınmıştır. Rus uzmanları tarafından projelendirilen NGS’lerde derinlemesine güvenlik (çok kademeli emniyet) sistemi ve yenilikler: tuzak sistemi ve NGS’de elektrik kesildiğinde reaktörü kapatan, pasif ısı giderme sistemi gibi sistemler uygulanmıştır. Bu sistemler, Akkuyu NGS dahil olmak üzere Rus uzmanları tarafından projelendirilen tüm NGS’lerde mevcuttur. Fukushima NGS’de ise bu emniyet kademeleri yoktu.

Almanya neden nükleer enerjiden vazgeçti?

Almanya 2001 yılında, nükleer enerji programından aşamalı olarak vaz geçmeğe karar vermiştir. Almanya Başbakanı Angela Merkel, Hiristiyan Demokrat Birliği lideri olarak 2005 yılında seçimlerden önce nükleer enerjiyi iptal edecek kanunu destekleyen bir pozisyon almıştır. Şu an 7 adet en eski nükleer güç santrali kapatılmış ancak bu santrallerin kapatılmasından sonra Almanya, Fransa ve Çek Cumhuriyeti’nden elektrik enerjiyi ithal etmeye başlamıştır. (Fransa enerjisinin % 78’ni, Çek Cumhuriyeti ise % 34’nü nükleer santrallerden üretmektedir). (bkz. Vazgeçme haberine link)